تاریخ شمسی 18 مهر 1359

تاریخ قمری 30 ذی القعده 1400

تاریخ میلادی 10 اکتبر 1980

درنوزدهمین روز، درگیری در محورهای مختلف خرمشهر ادامه یافت. نیروهای عراقی به تلاش خود برای پیشروی در محور بستان سوسنگرد ادامه دادند و نیروهای زرهی خود را نیز در کنار کرخه مستقر کردند.

درجبهه میانی وضعیت بحرانی دهلران بالاخره منجر به ورود نیروهای عراقی به این شهر شد. دشمن همچنین نیروهای خود را در محور سرپل ذهاب تقویت کرد، لیکن جبهه خودی در این محور و در محور گیلان غرب با کمبود نیرو مواجه گردید.

در جبهه شمالی، دشمن در خاک عراق، در مجاورات مرزهای کردستان ایران، مشغول جاده سازی و استقرار نیرو شده است هواپیماهای دشمن علاوه بر پشتیبانی از تجاوزات یگان های زمینی، نقاط مسکونی و تأسیسات نفتی و نظامی را بمباران کردند و در جریان این تجاوزات چند هواپیمای دشمن سرنگون گردید.

سازمان ملل به عنوان مرجع رسیدگی به منازعات بین المللی به دلیل جنگ سرد قدرت های بزرگ، از تصمیم گیری در مور جنگی که امنیت منطقه و جهان را تهدید می کند، ناتوان است، اقدامات ضعیف سازمان ملل، لطمات جبران ناپذیری بر حیثیت این نهاد بین المللی وارد کرده است. با وجود حمایت های سیاسی اقتصادی و لجستیکی غرب نسبت به عراق، تحلیلگران و مطبوعات اروپا و آمریکا به تدریج شکست اهداف عراق را در جنگ و ابرقدرت های انقلاب و جمهوری اسلامی را بیان می کنند.

به گزارش سپاه آبادان: مواضع دشمن در خرمشهر از زمین و هوا مورد حمله نیروهای خودی قرار گرفته و این ضربات موثر ادامه دارد. هلی کوپترهای خودی پس از کوبیدن مواضع دشمن 9 نفر از عراقی ها را به اسارت گرفتند. 1

وضعیت خرمشهر امروز با درگیری ادامه یافت و تحول چشمگیری رخ نداد.

ستاد مشترک ارتش (رکن 2) گزارش داد: در تاریخ 18 /7 /59، یک مقام نظامی عراقی در جبهه جنگ در مورد بمباران های عراق که دیروز در حمله به پادگان دژ ایران، در نزدیکی خرمشهر انجام شد،اظهار داشت که نیروهای عراقی این پایگاه را که وضعیت دفاعی عظیم و پایگاه موشکی محکمی داشته، بمباران و تمامی دستگاه ها و وسایل ساختمان های موجود آن را ویران کرده اند، به طوری که نیروهای ایرانی به باغات اطراف فراری شده اند. 2

در محور آبادان، ستاد مشترک ارتش اطلاع داد: واحدی از لشکر 9 زرهی عراق در ساعت 40 /11 اعلام کرده است که در منطقه دارخوین به رودخانه کارون رسیده و در آنجا از نیروهای ایرانی اثری ندیده است. 3

رادیو بغداد امروز خطاب به مردم اهواز گفت که شهر را تخلیه نمایند و در پی آن، در شهر این شایعه که مردم باید شهر را تخلیه کنند، پراکنده شد. 4

امروز نیروهای دشمن در محور سوبله بستان سوسنگرد فعال بودند. طبق گزارش های سپاه، ژاندارمری و ارتش حدود 25 تا 30 تانک عراقی با پشتیبانی آتش شدید توپخانه در کنار رودخانه کرخه،از بستان به طرف سوسنگرد در حال پیشروی بوده، به حدود 20 کیلومتری سوسنگرد رسیده اند. این ستون، تانک های زیادی را برای پشتیبانی همراه خود دارد. توپخانه خودی به مقابله با این ستون برخاسته و آن را زیر آتش گرفته است. 5

واحد اطلاعات سپاه غرب کشور امروز گزارشی از وضعیت چند روز اخیر دهلران و چگونگی سقوط این شهر ارائه داده است: هفته قبل وقتی یک لشکر عراق به پل رودخانه کرخه دست یافت و توپخانه دشمن پایگاه وحدتی دزفول را زیر آتش قرار داد، با حمله نیروهای خودی، عراقی هاعقب نشینی کرده، به سمت دهلران حرکت کردند، تانک های دشمن نیز از طریق جاده آسفالت به سویاین شهر پیشروی کردند که با مقابله تیپ خودی مواجه شده، زیر آتش کاتیوشا و توپخانه قرار گرفته، تا موسیان عقب نشینی کردند. مردم با سلاح سبک عراقی ها را تا نهر عنبر عقب راندند، امّا در ادامه، نیروهای ارتش با تمام شدن مهمات سنگین از پشتیبانی مردم بازماندند، در نتیجه مردم بدون حمایت توپخانه به عراقی ها حمله کردند. نیروهای دشمن متوجه موضوع شده، مردم را محاصره و شروع به کشتار کردند که حدود 37 نفر شهید، 18 نفر اسیر و 15 نفر مجروح شدند. نیروهای دشمن حتی چندنفر را زیر تانک کرده و چند نفر را با شعله افکن سوزاندند. هم اکنون دهلران خالی از سکنه است و برادران پاسدار در کوه های اطراف مستقر شده اند و نیاز به مهمات سلاح های سنگین و حمایت هواییدارند. 6

با توجه به وضعیت مذکور و عدم وجود نیرو و امکانات لازم برای دفاع از دهلران، نیروهای دشمن در شامگاه روز 18 مهر وارد دهلران شدند. 7

در ادامه ی گزارش سپاه غرب کشور آمده است: در شهرک چالاپ یک تیپ دشمن مستقر شده که به سمت دهلران حرکت می کند. نیروهای ژاندارمری در تمام جبهه های (این محور) عقب نشینی کرده اند. مهران دست عراق است. از سوی دیگر، با توجه به ضربات سختی که دشمن در تنگه بیجارو هلاله متحمل شد، صالح آباد و سرنی از وضعیت مناسب تری برخوردارند. 8

طبق اعلام ژاندارمری کرمانشاه: امروز پاسداران انقلاب و افراد کماندوی خودی در محل ریجاب و زرده در منطقه پاتاق با مهاجمین درگیرند که در نتیجه تعدادی از مهاجمین کشته شده و چند پاسدار شهید و مجروح شده اند. 9

محورهای گیلان غرب و سرپل ذهاب با کمبود نیرو مواجه است و مکرراً تقاضای نیرو می شود. به گزارش سپاه غرب: صد تانک عراقی در منطقه دشت ذهاب و توپخانه دشمن در 3 کیلومتری جنوب شرقی پاسگاه برعلی مستقرند. دشمن با احداث جاده در ریجاب قصد تصرف کوه شاه نشین را دارد که در صورت انجام برمنطقه مسلط خواهد شد. 10 در سرپل ذهاب دیشب و امروز از عراقی ها 7نفر اسیر و تعداد زیادی کشته شده اند.

بنا به اعلام سپاه غرب: در منطقه مجاور نوسود، عراقی ها مشغول جاده سازی و استقرار نیروهای زرهی هستند. همچنین دشمن در مجاورت کردستان عراق دست به تراکم قوا زده است. 11

در منطقه سقز بنابر گزارش ژاندارمری سقز: در طول شب گذشته درگیری و تیراندازی پراکنده بین مهاجمین و پرسنل مستقر در پادگان بانه وجود داشته است. 12

طبق اطلاع سپاه ارومیه: ارتش عراق از مناطق حاجی عمران به پشت پادگان جلدیان و پیرانشهر شروع به جاده سازی کرده است. 13

خارک: طبق گزارش های سپاه خوزستان و خبرگزاری پارس، حدود ساعت 22 روز 59/7/18، ده فروند هواپیمای دشمن به جزیره خارک حمله کردند و یکی از مخازن گازوئیل و یک لوله انتقال نفت را به آتش کشیدند. 6 فروند آنها در منطقه خارک و مناطق اطراف آن سرنگون شدند. 14

سوسنگرد: امروز یک میگ عراقی در جاده سوسنگرد بستان سقوط کرد و خلبانش دستگیرگردید. 15

شوشتر: امروز شهر شوشتر مورد تهاجم هواپیماهای دشمن قرار گرفت. به گزارش شهربانی اهواز از بدو شروع تهاجمات دشمن، تعداد 64 بمب در منطقه شوشتر روی مناطق مسکونی ریخته شده است. شهر فاقد پادگان نظامی و سلاح های ضدهوایی است. 16

سردشت: براثر بمباران امروز میگ های عراقی، 20 نفر از مردم سردشت زیرآوار ماندند و برخی مغازه ها ویران شد. 17

پیرانشهر: حدود ساعت 17/30 امروز دو فروند هواپیمای عراقی با 8 بمب ناپالم پادگان جلدیان (حد فاصل پیرانشهر اشنویه) را بمباران کردند که در اثر آن تعدادی از نیروها سوخته و تعدادی زخمی شدند و آسایشگاه ها نیز آتش گرفتند. 18

اطلاعیه 164

.. حدود ساعت 16/30 امروز دو میگ عراقی سردشت را بمباران کردند. ضدانقلاب و عوامل سرسپرده با شایعه پراکنی چنین وانمود می کنند که هواپیماهای ایرانی، شهر را بمباران کرده اند. 19

اطلاعیه 167

در ساعت 22 امشب، 10 میگ عراقی به تأسیسات نفتی خارک حمله کردند که 4 فروند آنها را توپ های ضدهوایی و هواپیماهای خودی سرنگون کردند. 20

اطلاعیه 168

در منطقه خرمشهر یک هلی کوپتر عراقی ساقط شد. ساعت 5 بعدازظهر رزمندگان هوانیروز طی عملیاتی در مناطق مرزی اهواز و خرمشهر بیش از 200 مزدور دشمن را به هلاکت رسانیدند و 10 نفررا به اسارت گرفتند که با احتساب 9 اسیر صبح، تعداد اسرا به 19 نفر رسید. رزمندگان هوانیروز دراین عملیات 15 قبضه اسلحه سبک را به غنیمت گرفتند. و 5 تانک و خودروی دشمن را منهدم کردند. 21

اطلاعیه 171

. علاوه بر چهار میگ عراقی که در ساعت 22 امروز در خارک سرنگون گردید، دو فروند دیگر نیزدر ساعت 16/22 و ساعت 23 در جنوب غربی جزیره خارک توسط جنگنده های نیروی هوایی هدف قرار گرفتند و سقوط کردند. 22

اطلاعیه 174

امشب یک افسر و یک تکنسین عراقی که از طریق اروند به خاک ایران نفوذ کرده بودند، دستگیرشدند. در ساعت 13 امروز نیز یک میگ مهاجم عراقی در منطقه کرمانشاه سرنگون گردید.23

گزارش ستاد مشترک ارتش رکن 2 (18 /7 /59)

فرمانده سپاه دوم ارتش عراق طی بخشنامه ای دستور داده که افراد سپاه پاسداران ایران را به عنوان اسیر نگه داری نکنند، بلکه با آنان همانند مجرمین میدان های جنگ رفتار کرده، اعدامشان کنند. 24

بیانیه 68

پایگاه پرتاب موشک و یک اردوگاه نظامی ایران ویران شد. جنگنده های ایرانی شهرهای المشره و علی غربی را بمباران کردند. دو هلی کوپتر ایرانی در عملیات جنوب سرنگون و دو تانک، 5خودرو و چند مخزن سوخت در اهواز تخریب شدند. طی حملات نیروهای ایرانی، 6 نظامی عراقی کشته و 15 نفر زخمی شدند. توسط نیروی هوایی ایران سه خودرو و نفربر و یک توپ عراقی از بین رفت. 25

بیانیه 69

نیروی زمینی: 22 نفر از افراد دشمن کشته شدند. 5 دستگاه خودرو منهدم شد. مواضع دشمن در شوش منهدم شد. نیروهای عراقی 3 کشته و 8 زخمی داده اند و دو خودرو نیز منهدم شد.

نیروی هوایی: هواپیماهای دشمن در ساعت 8/55، شهر موصل، در ساعت 9، شهر سلیمانیه و در ساعت 9/36، استان التأمیم را بمباران کردند و هدف های غیرنظامی و مسکونی را هدف قرار دادند. دفاع ضدهوایی ما، دو فروند را در موصل و 3 فروند را در استان تامین سرنگون کرد. بر اثراین حملات 13 نفر کشته شدند.

هواپیماهای ما پالایشگاه و انبارهای نفتی شمال غربی محمره (خرمشهر) را بمباران کردند.هواپیماهای ما پس از بمباران تجمعات نیروهای دشمن در اطراف اهواز و وارد کردن تلفات زیاد به آنان سالم بازگشتند. 26

رادیو آمریکا: خبرنگارانی که از خرمشهر به تهران بازگشته اند، گفتند جنازه ها در مساجد و مدارس و خیابان های شهر در حال فرسودگی است. روز گذشته نبرد توپخانه و تانک ها میان ایران و عراق به شدت ادامه داشت. شدت نبرد در خوزستان بیشتر از غرب بود. از آغاز جنگ، بالاترین رقم تلفات جانی در این روز به ثبت رسید. خبرگزاری پارس گزارش داد براثر بمباران هواپیماهای عراقی در سه شهر خوزستان، طی 24 ساعت گذشته، بیش از 200 نفر کشته شدند. 27

رادیو آمریکا: خرمشهر هجده روز پس از محاصره به شهر مردگان تبدیل شده است. ساختمان های سیمانی شهر که به شدت آسیب دیده اند، بر اثر انفجارهای پی در پی نیروهای عراقی به شدت می لرزد. صدای انفجار تفنگ های خودکار و آتش مسلسل ها، دلیلی بر دفاع ایرانی ها از این بندر مهم و استراتژیک است.28

سازمان ملل به عنوان مرجع رسیدگی به منازعات بین المللی به دلیل جنگ سرد قدرت های بزرگ، از تصمیم گیری در مورد جنگی که امنیت منطقه و جهان را تهدید می کند، ناتوان است، اقدامات ضعیف سازمان ملل، لطمات جبران ناپذیری بر حیثیت این نهاد بین المللی وارد کرده است.

با وجود حمایت های سیاسی اقتصادی و لجستیکی غرب نسبت به عراق، تحلیلگران و مطبوعات اروپا و آمریکا به تدریج شکست اهداف عراق را در جنگ و ابرقدرت های انقلاب و جمهوری اسلامی را بیان می کنند.

رئیس جمهور: سفیر سوئیس جواب آمریکا را آورد که آواکس های ما به هیچ رو اطلاعاتی را از ایران به عراق نمی دهند. فرمانده نیروی هوایی گفت که روس ها هم در شمال مرزهای کشور، از همین آواکس ها دارند و اطلاعات به عراق می دهند.

این جنگ برما واضح کرد که ما بی نیاز از علم و تخصص نیستیم و اگر بخواهیم بدون علم و تخصص عمل کنیم، حتماً شکست حاصل می شود. البته نه این که به آنها که علم و تخصص دارند، بگوئیم شما بجنگید و کشور را حفظ کنید و آن را بسازید، برای این که ما که علم و تخصص نداریم، بر شما حکومت کنیم. 29

بختیار: من به تمام ایرانیان از زن و مرد پیام می فرستم که اطمینان داشته باشند که یک وجب از خاک ایران قابل معامله با هیچ کشوری نخواهد بود و رژیمی که موجب عقب افتادگی و عدم امنیت ما گشته، باید ریشه کن شود، به هر قیمتی که باشد. من هم تا آخرین نفس در این راه کوشش خواهم کرد. 30

شورای امنیت سازمان ملل بار دیگر تصمیم گرفته جلسه بررسی اختلاف ایران و عراق را به تعویق بیاندازد. منابع سازمان ملل گفتند: شورای امنیت هنوز رسماً از تصمیم ایران مبنی بر حضور در مباحثات احتمالی این شورا مطلع نشده است. 32

دبیرکل سازمان ملل در نامه ی 10 اکتبر (18 مهر) خود به روسای جمهوری اسلامی ایران و عراق، نگرانی خود را از تلفات انسانی ناشی از جنگ و صدمات وارده به کشتیرانی بین المللی اظهار داشت. وی از دو دولت خواست تا امنیت کشتیرانی را تأمین نمایند و در نخستین قدم اجازه خروج کشتی های گرفتار در صحنه نبرد را با برقراری یک آتش بس منطقه ای را فراهم سازند. دبیرکل به فوریت خواستار پیشنهاداتی شد که چگونگی خروج کشتی ها را از منطقه جنگی میسر سازد و اعلام کرد آماده ی هرگونه مساعدتی است. 33

حبیب شطی، دبیرکل کنفرانس اسلامی در تلاش برای پایان دادن به جنگ عراق و ایران، مجدداً به بغداد و تهران سفر کرده است. وزیر خارجه کوبا با کوشش مجددی را برای میانجیگری آغاز کرده و راهی بغداد شده است. 3

عبدالفاتح محمد امین، عضو شورای انقلاب عراق: عراق در جنگ علیه ایران احتیاجی به کمک های خارجی ندارد و هیچ کمکی نیز دریافت نخواهد کرد. 31

کارتر: آمریکا آماده است تا در منطقه خلیج فارس با نیروهایی که در اختیار دارد، وارد جنگ شود من متعهد هستم تنگه را باز نگه دارم و احساس می کنم این کار را می توانم بدون توسل به زور انجام دهم. 35

سرهنگ قذافی: ما با نگرانی بسیار پیشروی و گسترش نظامی آمریکا را در شبه قاره عربی و خلیج فارس و همچنین پی آمدهای آن را دنبال می کنیم. این بهانه های استعماری تنها برای استعماراعراب است.

. آمریکا جنگ ایران و عراق را مستمسک قرار داده تا آواکس های خود را وارد شبه قاهره عربی کند و از کشورهای خلیج فارس بخواهد تا در حمایت نیروی هوایی آمریکا و اردن قرار بگیرند. 36

بگین، نخست وزیر اسرائیل: گسترش دامنه نقش اردن در جنگ ایران و عراق خطر مستقیمی متوجه اسرائیل می سازد. وی از ایالات متحده خواست که از تحویل تانک به اردن خودداری کند. 37

سخنگوی وزارت خارجه هند: با توجه به این که هند با هر دو کشور درگیر روابط حسنه دارد، جانب هیچیک را نخواهد گرفت. 38

رادیو آمریکا: . آمریکا در جنگ ایران و عراق دو نگرانی دارد: اول بازنگاهداشتن تنگه هرمزبرای ادامه جریان نفت به غرب و نگرانی دیگر کوشش هایی است که بتواند از سرایت جنگ به سایرکشورهای خلیج فارس، مخصوصاً کشورهای حاشیه ی آن جلوگیری کند. به خاطر همین است که آمریکا به خواست عربستان عمل کرده، تجهیزات پیشرفته ای را به این کشور ارسال داشته است. 39

رادیو آمریکا: نیویورک تایمز می نویسد: ایرانیان تاکنون بسیار خوب جنگیده اند، همان طور که همیشه نیروهای انقلابی جنگیده اند. حملات هوایی عراق خسارات سنگینی به مراکز نفتی ایران واردساخته است و همین احساسات میهن پرستانه را در ملتی که جمعیت آن چهار برابر جمعیت عراق است، تشدید کرده است. اگر ایرانی ها بتوانند برتری تکنیکی حملات اولیه عراق را تضعیف کنند، در این جنگ پیروز خواهند شد.

ایرانیان اگر مایل نباشند، می توانند به جنگ ادامه دهند، امّا به علت عدم تامین نیازهای جنگی و همچنین مرمت سلاح های زمینی و هوایی خود باید به جنگ های چریکی قناعت کنند. عراقی ها قادرندهرچه می خواهند از منابع خارجی، از جمله فرانسه و شوروی دریافت کنند، امّا ایرانی ها نمی توانند . 40

رادیو آمریکا به نقل از روزنامه لوس آنجلس تایمز: با این که عراق از نظر پیشروی در خاک ایران، ورق برنده نظامی را در دست دارد، بی تردید هر هدفی را که در این جنگ به دست بیاورد، باید برای آن بهایی سخت پرداخت کند. 41

رادیو لندن: جنگ عراق و ایران اکثر کشورهای عربی را با مشکل بزرگی روبرو کرده، به این معنا که از کدامیک پشتیبانی کنند. بعضی کشورها مثل عربستان سعودی و اکثریت شیخ نشین های خلیج فارس، از عراق غیرمستقیم پشتیبانی کرده اند و به نیروی هوایی عراق اجازه داده اند هواپیماهای خود را در خاک این کشورها مستقر کند، ولی از درگیری علنی خودداری کرده اند تا مبادا جنگ توسعه یابد کشورهای خلیج فارس واهمه دارند اگر صریحاً از عراق طرفداری کنند، باعث برانگیخته شدن ایرانی های شیعه در کشورهایشان شوند.